Η ΕΕ επιβάλλει συλλογική ποινή στους Κύπριους: Από τον Golem XIV, 17 Μαρτίου 2013

Η επίσημη γραμμή, όπως αναφέρεται από τον ειδησεογραφικό πρακτορείο Μπλούμπεργκ, είναι ότι: Οι Κυπριακές καταθέσεις θα φορολογηθούν ως μέρος της απόφασης για το πακέτο «διάσωσης» αξίας $13 δις.

Αυτό σημάνει ότι 6,75% των χρημάτων που βρίσκονται σε οποιονδήποτε λογαριασμό έως €100 000 και 9,9% για οποιοδήποτε πόσο πάνω από αυτό έχει ήδη παγώσει και αν προχωρήσουν με το σχέδιο, θα αφαιρεθούν από τους λογαριασμούς και θα δοθούν στις τράπεζες.

Εκ των πραγμάτων αυτό σημαίνει ότι το δίχτυ ασφαλείας των καταθετών της Κυπριακής κυβέρνησης είναι ανούσιο. Ήταν ένα ψέμα. Επίσης σημαίνει, ότι αφού έγινε μια φορά, μπορεί να ξαναγίνει. Μόνο ένας ανόητος θα άφηνε τα λεφτά του σε μια Κυπριακή τράπεζα.

Αν τα αφήσεις εκεί στοιχηματίζεις ότι όλα ξεκαθαρίστηκαν και τώρα βρίσκονται υπό έλεγχο και τέλος πάντων, θεωρείς ότι δεν θα σκεφτόντουσαν ποτέ να σου συμπεριφερθούν έτσι ξανά. Άρα η ερώτηση που πρέπει να θέσεις στον εαυτό σου είναι: «Αισθάνομαι ότι μπορώ να τους εμπιστευτώ;». Ε λοιπόν, τι λες;

Επιπλέον, τώρα που έχει συμβεί αυτό στην Κύπρο, μπορεί να επιβληθεί και σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες. Φυσικά θα μας πουν οι κυβερνήσεις μας ότι είναι μια κίνηση «εφάπαξ» ή ότι πρόκειται για «εξαιρετικές περιστάσεις», κτλ κτλ. Αλλά αυτός ο καθησυχασμός ισχύει όσο και η υπόσχεση ότι οι καταθέσεις θα είναι παντοτινά εγγυημένες. Με πόση βεβαιότητα πιστεύεις ότι αυτό δεν θα γίνει ποτέ μα ποτέ στην Πορτογαλία, την Ιταλία ή την Ελλάδα;

Αυτό που προσπαθεί η ΕΕ να επιβάλλει στον Κυπριακό λαό δεν είναι ένας «φόρος» όπως λένε τα πρωτοσέλιδα, ούτε μια «εισφορά» όπως αναφέρεται στην αρθογραφία. Είναι μια συλλογική ποινή.

Ο λαός της Κύπρου που δεν έχει πράξει λανθασμένα, που δεν έχει παρανομήσει, που δεν έχει ζήσει πέρα των δυνατοτήτων του, που δεν ανέλαβε χρέη που δεν μπορεί να ξεπληρώσει - θα τιμωρηθεί – παίρνοντας τους τα χρήματά τους. Και τα λεφτά αυτά θα δοθούν στις τράπεζες, οι οποίες και παρανόμησαν και ανέλαβαν χρέη τα οποία δεν μπορούν να ξεπληρώσουν, και οι οποίες δεν θα τιμωρηθούν.

Και αυτό γίνεται με το πιστόλι στον κρόταφο. Όπως αναφέρει ο Κύπριος πρωθυπουργός, Νίκος Αναστασιάδης, σε ένα άλλος άρθρο του Μπλούμπεργκ:

«Αντιμετωπίσαμε αποφάσεις που είχαν ήδη παρθεί», είπε ο Αναστασιάδης σε χτεσινή του δήλωση. Είπε ότι «η ΕΚΤ θα σταματήσει να παρέχει ρευστότητα σε μια από της Κυπριακές τράπεζες στις 19 Μαρτίου, οδηγώντας την κυβέρνηση του σε διάλυση εάν δεν δεχόταν το σχέδιο διάσωσης».

Αυτό είναι το πιστόλι που θα βάλει στα κεφάλια όλων των βουλευτών του Κυπριακού κοινοβουλίου, λέγοντάς τους ότι πρέπει να ψηφίσουν υπέρ της «Συλλογικής ποινής» ή αλλιώς η ΕΚΤ θα αφήσει μια τράπεζα να καταρρεύσει.

Ίσως διαφωνείτε με τον όρο «συλλογική ποινή», ειδικά δεδομένης της ευθύνης που έχει η Γερμανία στην υιοθέτηση αυτής της λύσης και τους συνειρμούς που δημιουργεί ο όρος στην νεότερη ιστορία της Γερμανίας. Αλλά αυτό είναι.

Η Γερμανία είχε ξεκαθαρίσει για μήνες τώρα ότι ήταν ενάντια σε κάθε μορφής Ευρωπαϊκής διάσωσης με βάση ότι μια τέτοια διάσωση θα έδινε τα λεφτά των Γερμανών φορολογούμενων κατευθείαν στα χέρια τον Ρώσων φοροφυγάδων και εγκληματιών. Και έχουν δίκαιο – έτσι θα ήταν.

Εδώ και τρεις μήνες ασχολούμαι και ερευνώ το ξέπλυμα χρήματος από Ρώσους εγκληματίες στην Κύπρο. Έχω τώρα πάνω από 100 σελίδες εγγράφων, από αρχεία τραπεζικών εμβασμάτων σε δικαστικά αρχεία. Αυτό που αναφέρουν όλα είναι ότι έχουν ξεπλυθεί χρήματα στην Κύπρο. Και το άλλο που αποδεικνύουν τα έγγραφα είναι ότι δεν είναι απλά οι Κυπριακές τράπεζες αλλά και οι τράπεζες άλλων κρατών που έχουν αναμειχθεί σε αυτό.

Αλλά το χειρότερο είναι, πως αποδεικνύεται ότι αυτό ήταν γνωστό εδώ και χρόνια. Οι Ρωσικές αρχές, από το 2009 τουλάχιστον, ήξεραν για χρόνια ότι η Κύπρος είναι το μέρος όπου οι πλούσιοι αλλά και οι συχνά διαφθαρμένοι Ρώσοι έβαζαν τα χρήματα τους ώστε να αποφεύγουν την φορολόγηση.

Ακόμα και από το 2008, στην Κυπριακή αστυνομία είχαν δοθεί πληροφορίες, που έχω δει και εγώ, που αν είχαν ασχοληθεί με αυτές θα οδηγούνταν στο να ρωτήσουν συγκεκριμένες τράπεζες, εταιρίες και ιδιώτες στην Κύπρο και σε άλλες χώρες, για το ξέπλυμα του χρήματος. Αλλά φυσικά, κανείς δεν ήθελε να το κάνει τότε, και σίγουρα, εξακολουθεί να μην θέλει να το κάνει κανείς ακόμα και τώρα.

Κανείς δεν θέλει να ξεχωρίσει τους εγκληματίες από τους αθώους γιατί αν γίνει αυτό θα έπρεπε να παραδεχτούν ότι γινόντουσαν εγκλήματα στην Κύπρο που αφορούσαν Κυπριακές τράπεζες και Κύπριους επαγγελματίες. Θα οδηγούσε σε διάφορες ερωτήσεις για την εφαρμογή του νόμου στην Κύπρο.

Και μόλις αρχίσουν οι ερωτήσεις στην Κύπρο, δεν απομένει και πολύς καιρός μέχρι να ξετυλιχτεί το κουβάρι και να φανούν οι διασυνδέσεις με άλλες τράπεζες και εταιρίες σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες. Χώρες που τώρα δείχνουν τόσο πρόθυμοι να τιμωρήσουν την Κύπρο και που λατρεύουν να μιλούν για τους εγκληματίες άλλων χωρών και όχι των δικών τους.

Το δια ταύτα της υπόθεσης είναι ότι κανείς δεν θέλει να βρει κάποιον εγκληματία στην Κύπρο και σίγουρα δεν θέλει να βρει την τράπεζα ή την εταιρία που τους εξυπηρετούσε. Γιατί οπωσδήποτε, κανείς δεν θέλει να κατηγορηθεί καμία μεγάλη τράπεζα, ώστε να βρεθεί ένοχη κάποιας «εγκληματικής» πράξεις.

Αυτό που έχει αποκαλυφθεί επανειλημμένα σε αυτήν την κρίση, είναι ότι καμία ρυθμιστική αρχή, κανένα κοινοβούλιο, καμία χώρα, δεν θα επιτρέψει για καμία από τις συστημικά σημαντικές τράπεζες να βρεθεί ένοχη κάποιου εγκλήματος. Ξανά και ξανά, λάθη που σε οποιαδήποτε άλλη περίσταση, διατελώντας από οποιοδήποτε άτομο ή οργάνωση, θα ήταν ξεκάθαρα και χωρίς αμφιβολία εγκληματική πράξη, έχουν επαναπροσδιοριστεί και βαφτιστεί από εγκληματική πράξη σε «ατυχής ρυθμιστική αστοχία». Η Citi και η HSBC ξέπλυναν κολοσσιαία ποσά χρημάτων, εκ των οποίων πολλά προέρχονταν από το εμπόριο ναρκωτικών. Αλλά καμία από τις δύο τράπεζες δεν βρέθηκε ένοχη κάποιων εγκληματικών πράξεων. Επαναλάβετε μετά από μένα: Δεν ήταν ένοχες, δεν ήταν ένοχες…

Και αυτός ο επαναπροσδιορισμός είναι αναγκαίος γιατί αν δεν γίνει, ίσως οι τράπεζες βρεθούν ένοχες για εγκληματικές πράξεις, και αυτό θα τις σκότωνε. Οπότε ΚΑΝΕΙΣ δεν θα επιτρέψει να γίνει κάτι τέτοιο. Κανείς δεν θα επιτρέψει καν να μιλήσουν για αυτό το συγκεκριμένο θέμα έστω και σαν πιθανό ενδεχόμενο. Πολύ πιο εύστοχο είναι να ρίξουμε ένα πέπλο πάνω από όλα τα στοιχεία και τις λεπτομέρειες που ίσως εκθέσουν τους ένοχους – ειδικά τους πλούσιους και δυνατούς ένοχους – από τις κρυψώνες τους ανάμεσα στους αθώους και στη θέση του, ας επιβάλλουμε μια τυφλή και συλλογική ποινή σε όλους, και ας το βαφτίσουμε, φόρο.  

http://www.golemxiv.co.uk/2013/03/eu-imposes-collective-punishment-on-cypriots/

Κρίση, δημοκρατία, ευρώ - του Σπύρου Μαρκέτου

Στα τρία χρόνια μνημονιακής πολιτικής η χώρα έχει καταρρεύσει. Το εγχώριο προϊόν μειώθηκε παραπάνω από 21% σύμφωνα με τους υπολογισμούς του ΔΝΤ, και αναμένεται να μειωθεί άλλο 6% φέτος. Ποτέ στην παγκόσμια ιστορία, αφότου άρχισαν να τηρούνται οικονομικές στατιστικές, δεν σημειώθηκε τέτοια πτώση της παραγωγής χωρίς πόλεμο ή εμφύλιο. Σε δυο προηγούμενες συγκυρίες η Ελλάδα πλήγηκε από οικονομική κρίση ενώ βρισκόταν δεμένη σε μια νομισματική ένωση ή σε ένα σκληρό νόμισμα. Ανάμεσα στον πόλεμο του 1897 και τους Βαλκανικούς, οπότε ο Διεθνής Οικονομικός Έλεγχος τήν κρατούσε στη Λατινική Ένωση, δηλαδή το ευρώ εκείνης της εποχής. Και το 1929-1932, όταν διατηρούσε σταθερή ισοτιμία με τη στερλίνα. Και τις δυο φορές διαλύθηκε το πολιτικό σύστημα. Η πορεία είναι σαφής: ή εμείς ή αυτοί. Το πρόβλημα είναι ότι ενώ αυτοί ετοιμάζονται συστηματικά για μια σύγκρουση που μπορεί να μετατρέψουν σε εμφύλιο, η αριστερά σφυρίζει αμέριμνα.

Τρεις είναι οι βασικοί πυλώνες της πολιτικής που εφαρμόζουν οι μνημονιακές κυβερνήσεις από το 2010, στο μέτρο βέβαια που κάμπτουν την αντίσταση του λαού, η οποία ωστόσο παραμένει ακλονητη. Πρώτος, η αναγνώριση του δημόσιου χρέους, μολονότι αυτό έχει καταγγελθεί ως απεχθές, αθέμιτο, ή ακόμη και παράνομο, όπως για παράδειγμα αποδείχθηκε στην περίπτωση του μεγάλου δανείου που συνήψε ο δήμος Ζωγράφου και το οποίο φορτώθηκε στον κρατικό προϋπολογισμό κατ’ απαίτηση της Τρόικας. Ο λογιστικός έλεγχος του χρέους, ο οποίος θα ήταν αυτονόητος αν το δημόσιο λειτουργούσε με κριτήρια ιδιωτικού τομέα, δεν συζητιέται καν, μολονότι τόν αξιώνουν με πειστικά επιχειρήματα φορείς όπως η Πρωτοβουλία για την Επιτροπή Λογιστικού Ελέγχου ή το Χωρίς Χρέος Χωρίς Ευρώ. Παρά την ανθρωπιστική κρίση που προκάλεσε τούτη η πολιτική, και η οποία από μόνη της συνιστά λόγο έγκυρο κατά το διεθνές δίκαιο για να ανασταλούν οι πληρωμές στους πιστωτές, δηλαδή κατάστασης ανάγκης, η Τρόικα και οι ελληνικές κυβερνήσεις επιμένουν ότι οι υποχρεώσεις του κράτους προς τους τραπεζίτες είναι ιερές, ενώ προς τους πολίτες ανύπαρκτες. Επιστρέψαμε σε αντιλήψεις περί κράτους χειρότερες ακόμη και από εκείνες τις οποίες κατάργησε η Γαλλική Επανάσταση.

Δεύτερος πυλώνας, η διάσωση των τραπεζιτών με τίμημα την καταστροφή της πραγματικής οικονομίας. Οι νέες ρυθμίσεις υπέρ των τραπεζών στο τελευταίο νομοσχέδιο για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά, και γενικά η δημιουργία ενός νομικού πλαισίου το οποίο ευνοεί σκανδαλωδώς τους τραπεζίτες εις βάρος οικογενειών και επιχειρήσεων, είναι απλώς η κορυφή του παγόβουνου. Από το 2010 το κράτος ενίσχυσε τις τράπεζες με τουλάχιστον 168 δις σε ρευστό και εγγυήσεις, εκτοξεύοντας έτσι στα ύψη το δημόσιο χρέος. Για την εξυπηρέτηση του οποίου, με επιτόκια πιστωτικών καρτών πλέον, δαπανούνται ασύλληπτα ποσά, τα οποία επίσης καταλήγουν στα θησαυροφυλάκια των … τραπεζιτών. Εννοείται ότι από κανέναν δεν ζητούνται ευθύνες για τη χρεωκοπία του συστήματος, η οποία θα είχε αποφευχθεί αν οι τράπεζες τηρούσαν τις νόμιμες προβλέψεις περί ρευστότητας. Ευθύνες όχι μόνον αστικές, αλλά και ποινικές. Οι πολιτικοί έχουν πλέον γίνει αναλώσιμοι, αλλά οι τραπεζίτες εξακολουθούν να μη μπαίνουν φυλακή.

Ο τρίτος πυλώνας, ο οποίος ελάχιστα απασχόλησε τη δημόσια συζήτηση, ήταν η παραμονή στην ευρωζώνη. Οι λιγοστές φωνές που ακούστηκαν υπέρ του εθνικού νομίσματος περιθωριοποιήθηκαν συστηματικά. Για παράδειγμα, όσοι κόπτονται υπέρ της παραμονής στο ευρώ, και ιδίως πολλοί λεγόμενοι αριστεροί οικονομολογοι, άφησαν ασχολίαστα τα τεκμηριωμένα αντίθετα επιχειρήματα του διεθνούς ερευνητικού φορέα Repοrt On Mοney and Finance που παρουσιάστηκαν στη μελέτη Ρήξη. Μια διέξοδος από την κρίση της ευρωζώνης. Όλοι εκείνοι που καταστροφολόγησαν για τη δήθεν φρίκη της εξόδου από το ευρώ είναι άφαντοι τώρα που οι συνέπειες της παραμονής σ’ αυτό αποδεικνύονται ακόμη χειρότερες. Και κανείς τους δεν προτείνει μια στρατηγική για να ξεπεραστεί η κρίση εντός της ευρωζώνης. Ξέρουν οτι δεν υπάρχει.

Κανείς τους δεν λέει με ποιόν τρόπο θα ανακάμψει η παραγωγή, ή ακόμη και πώς θα σωθεί το τραπεζικό σύστημα όταν η παροχή χρήματος ρυθμίζεται από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, οι επιλογές της οποίας αποδείχθηκαν διαλυτικές για τις οικονομίες της ευρωπαίκής περιφέρειας. Και η οποία, επικεφαλής της Τρόικας, μας ποδηγετεί στην τωρινή συμφορά. Κανείς τους δεν παραδέχεται ότι το ίδιο το ευρώ γίνεται καθημερινά πιο εύθραυστο, ενώ εξελίξεις σε χώρες όπως η Ιταλία ή η Ισπανία μπορούν ανά πάσα στιγμή να το βυθίσουν. Ή ότι μπορεί απλούστατα να μας εκπαραθυρώσει όποτε θέλει η Γερμανία, ίσως μόλις οι επιχειρηματίες της ολοκληρώσουν την καταλήστευση του εθνικού μας πλούτου. Προκαλεί πανικό η ιδέα ότι ίσως σύντομα αποδειχτούν μάταιες όλες οι θυσίες που έγιναν για να μείνουμε στο κοινό νόμισμα. Ποιός θα εισπράξει τότε τη λαϊκή οργή; 

Ορθά τονίζουν πολλοί οικονομολόγοι, αριστεροί και δεξιοί, έλληνες και ξένοι, ότι η έξοδος από την ευρωζώνη είναι μονόδρομος για τις περιφερειακές οικονομίες. Ένα απλό παράδειγμα μας δείχνει πόσο περισσότερές επιλογές έχουμε αν ελέγχουμε το νομισμά μας απ’ ό,τι αν το ελέγχουν άλλοι. Πως δηλαδή η εξασφάλιση εθνικού νομίσματος δεν είναι καμιά εθνικιστική εμμονή, ούτε επουσιώδης λεπτομέρεια, αλλά αντίθετα συνιστά στοιχειώδες ζήτημα δημοκρατίας· ακόμη περισσότερο, ζήτημα πλέον επιβίωσης. Δεν αρκεί για μια φιλολαϊκή οικονομική πολιτική, αλλά είναι απαραίτητη προϋπόθεσή της.

Οι δημοσκοπήσεις που δίνουν παράσταση νίκης στον Σύριζα αποτυπώνουν τις ελπίδες που γεννά η ιδέα μιας αριστερής κυβέρνησης. Όταν η λαϊκή αντίσταση επιβάλει να προκηρυχθούν εκλογές, ελπίζεται να βγει νικήτρια η αριστερά. Η ηγεσία του Σύριζα δείχνει ωστόσο με τις πράξεις της πως περιμένει να πάρει την κυβέρνηση όχι με μαζικές κινητοποιήσεις, αλλά σαν ‘ώριμο φρούτο’. Για να κερδίσει το πολυθρύλητο ‘κέντρο’ ο Αλέξης Τσίπρας υμνεί το χρεωκοπημένο αμερικανικό όνειρο, δοξολογεί τον Καραμανλή και χαριεντίζεται με τον Μητσοτάκη. Εκτιμά ότι ο κόσμος μέσα στην απόγνωσή του θα ψηφίσει Σύριζα όταν έρθει η ώρα, άρα καλύτερα να μην κουνήσει τη βάρκα. Και κυρίως να μη συγκρουστεί με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και τις κυβέρνήσεις που στηρίζουν το ευρώ. Είναι όμως έτσι;

Στις τελευταίες εκλογές πλησιάσαμε τα όρια της τραπεζικής κρίσης όταν η ενδεχόμενη νίκη του Σύριζα έκανε τους αποταμιευτές ν’ αποσύρουν από τις τράπεζες δεκαπέντε δισεκατομμύρια, ρίχνοντας τις καταθέσεις κάτω από τα δυο τρίτα του ύψους που είχαν αρχές του 2010. Πιστεύει κανείς ότι το ίδιο φαινόμενο δεν θα επαναληφθεί στις ερχόμενες εκλογές; Στην κυβέρνηση της αριστεράς ίσως να μη δοθούν όχι οι εκατό ημέρες που φαντάζεται ότι θα έχει για να επιβάλει φιλολαϊκές μεταρρυθμίσεις, αλλά ούτε καν εκατό δευτερόλεπτα.

Και αν η τραπεζική κρίση ξεσπάσει προτού καν σχηματιστεί νέα κυβέρνηση; Αν ο κόσμος πάει τη δευτέρα μετά τις εκλογές να πάρει τα ευρώ του από τις τράπεζες, αυτές θα έχουν άραγε να τού τα δώσουν; Ο ιρλανδός τραπεζίτης Τζόναθαν Σούγκαρμαν αποκάλυψε πρόσφατα ότι η τράπεζα στην οποία εργαζόταν, θυγατρική της ιταλικής Unicredit, πέμπτης μεγαλύτερης τράπεζας στην Ευρώπη, διατηρούσε διαθέσιμα πολύ λιγότερα από εκείνα που πρόβλεπε ο νόμος, αλλά η ρυθμιστική αρχή παρά τις καταγγελίες ‘έκανε τα στραβά μάτια’. Γιατί να πιστέψουμε ότι έχουμε σήμερα αυστηρότερη εποπτεία των τραπεζών στην Ελλάδα; Αλλά ακόμη και αν τηρούνται τα νόμιμα διαθέσιμα, οι τράπεζες θα έχουν επαρκή ρευστότητα;

Οπότε ο Αλέξης Τσίπρας θα έχει δυο επιλογές. Η πρώτη είναι να σπεύσει στο Βερολίνο εκλιπαρώντας έκτακτη χρηματοδότηση ώστε να αποφευχθεί η τραπεζική κρίση και η επακολουθη κοινωνική αναταραχή. Με τίμημα την υποταγή του στη μνημονιακή πολιτική, να γίνει δηλαδή δεύτερος Σαμαράς. Την περασμένη άνοιξη είχαν συζητηθεί προεκλογικά, ως αντάλλαγμα για να συνεχιστεί η χρηματοδότηση, δεσμεύσεις του Σύριζα ότι θα σεβόταν το Μνημόνιο. Γιατί να μην απαιτηθούν τώρα;

Η δεύτερη επιλογή είναι άμεσος δημόσιος έλεγχος του τραπεζικού συστήματος, ακαριαία παύση της εξυπηρέτησης του δημόσιου χρέους και διαγραφή του, και έξοδος από το ευρώ για να αποτραπεί η τραπεζική κρίση. Όταν πληρώνεις σε εθνικό νόμισμα έχεις όσο θέλεις, ενώ οι επικυρίαρχοι χάνουν τα περιθώρια εκβιασμών που διαθέτουν σήμερα. Δεν μπορούν πια να σου κλείσουν τις στρόφιγγες της χρηματοδότησης.

Αν τυχόν βλέπει κανείς τρίτη επιλογή, ας την καταθέσει. Αν δεν βλέπει, τότε η αριστερά επείγει να εξηγήσει καθαρά στον λαό ότι η έξοδος από το Μνημόνιο προϋποθέτει έξοδο από το ευρώ. Πόσο μάλλον όταν υπάρχει κι ένα άλλο ενδεχόμενο. Η τραπεζική κρίση να απειληθεί νωρίτερα, και εγγυήσεις από την αντιπολίτευση να ζητηθούν προεκλογικά, ανατρέποντας τη μεγαλοφυή στρατηγική του Σύριζα, που είναι να αποσυνδέει Μνημόνιο από ευρώ.

Δημοκρατία σημαίνει ότι οι πολίτες αποφασίζουν για την οικονομική πολιτική, και μάλιστα γνωρίζοντας τις εναλλακτικές λύσεις. Έχουμε αλήθεια δημοκρατία όταν τις βασικές αποφάσεις τις παίρνει η ανεξέλεγκτη από το λαό ΕΚΤ, ενώ ο λαός δεν πληροφορείται καν την αμφισβήτηση του ευρώ από τους ειδικούς;

 Δημοσιεύτηκε με επουσιώδεις τροποποιήσεις στα Επίκαιρα, τεύχος της 14 Μάρτη 2013

Αργεντινή και Αμερική – για τα «κεφάλαια - γύπες» και για τη δικαιοσύνη

Αργεντινή και Αμερική – για τα «κεφάλαια - γύπες» και για τη δικαιοσύνη - ένα άρθρο του φίλου μου David Malone από το blog Golem XIV

Πολλά ευχαριστώ στην Αλεξάνδρα Ιωαννίδου για τη μετάφραση

 Από τον Golem XIV 23 Νοεμβρίου 2012.

«Είπαν στην Αργεντινή να πληρώσει αντισταθμιστικά αμοιβαία κεφάλαια υψηλού κινδύνου ύψους 1,3 δις ευρώ» - Τίτλος στους Financial Times – 22. Νοεμβρίου 2012

Ο δικαστής που αποφάσισε αυτή τη διαδικασία, Τόμας Γκρίζα, είπε πως «Μετά από 10 χρόνια δικαστικής διαμάχης έχουμε  αποτέλεσμα.»

Δεν είμαι τόσο σίγουρος. Κατά τη γνώμη μου, ο τίτλος αυτός και ο διακανονισμός που αναγγέλλει δεν είναι παρά η κορυφή ενός παγόβουνου από σκατά. Όπως με όλα τα παγόβουνα, μπορείς να κάνεις το τραγικό λάθος να θεωρήσεις πως το κομματάκι που βλέπεις να προεξέχει από την επιφάνεια του νερού είναι το παν. Κατά τη γνώμη μου, αν κοιτάξεις κάτω από την επιφάνεια, σχεδόν τα πάντα σε αυτό το άρθρο και στην περίπτωση που ισχυρίζεται πως παρουσιάζει είναι αντεστραμμένα.

Το ορατό χαρτζιλίκι

Η Αργεντινή δανείστηκε χρήματα, τα βρήκε σκούρα και αθέτησε την υποχρέωσή της απέναντι στους δανειστές της. Τι πιο απλό; Αυτά συνέβησαν το 2001. Από τότε, οι ομολογιούχοι, ή τουλάχιστον κάποιοι απ’ αυτούς, άσκησαν δίωξη στην Αργεντινή στα δικαστήρια της πατρίδας τους και ένας δικαστής με έδρα το Δικαστήριο του Νότιου Μανχάταν, επιτέλους έδωσε μια εντολή υπέρ αυτών. Επιτέλους επήλθε δικαιοσύνη για τους ομολογιούχους. Ο νόμος, μεγαλοπρεπής, σαν ένα λαμπρό νησί-παγόβουνο.

Ας κατεβούμε όμως λίγο πιο κάτω από την επιφάνεια του νερού.

Υπόγειο νούμερο ένα – τα κεφάλαια-γύπες (vulture funds)

Τα ομόλογα που στο άρθρο περιγράφονται μάλλον σεμνά ως «αντισταθμιστικά αμοιβαία κεφάλαια» δεν είναι απλώς κάποια παλιά αμοιβαία κεφάλαια και στην πραγματικότητα δεν πρόκειται για τους ομολογιούχους που δάνεισαν λεφτά στην Αργεντινή σε πρώτη φάση. Τα εν λόγω αντισταθμιστικά αμοιβαία κεφάλαια είναι αυτά που κοινώς ονομάζονται «κεφάλαια-γύπες». Τα κεφάλαια γύπες, όπως και τα παράσιτα έχουν μια πολύ συγκεκριμένη κρυψώνα.  Τα κεφάλαια-γύπες περιτριγυρίζουν αγοράζοντας ό,τι συχνά ονομάζουμε «μη εξυπηρετούμενες απαιτήσεις» (distressed debt).  Γιατί να θέλουν να κάνουν κάτι τέτοιο; Ε, λοιπόν, οι πρώτοι ομολογιούχοι, είτε θα συμφωνήσουν με τον χρεώστη να πάρουν πίσω κάτι από όσα είχαν δανείσει – στην περίπτωσή μας κανόνισαν με την Αργεντινή να πάρουν πίσω 30 σεντς ανά δολάριο – ή όταν προσγειωθεί κοντά τους κάποιος περιφερόμενος γύπας, μπορεί να πουλήσουν σε αυτόν. Τα κεφάλαια-γύπες του λένε «Δεν ξέρεις ποτέ τι θα πάρεις τελικά από την Αργεντινή, εμείς όμως θα σου δώσουμε τόσα εδώ και τώρα.» Οι πρώτοι ομολογιούχοι θέλουν να τη βγάλουν όσο το δυνατόν περισσότερο καθαρή. Έχουν χάσει λεφτά, αλλά αυτό είναι στη φύση του δανεισμού, δεν είναι; Κάτι κερδίζεις, κάτι χάνεις. Ακριβώς όπως όταν δανείζεις με υποθήκη ή όταν αγοράζεις αποθέματα και μετοχές – η αξία της επένδυσής σου μπορεί να ανέβει αλλά και να κατέβει. Εσύ βάζεις τα λεφτά σου ελπίζοντας να ανταμειφθείς και αναγνωρίζεις ότι υπάρχει και ένα ρίσκο που συνοδεύει την επένδυση.

Δεν θέλω να υποτιμήσω την περίπτωση να χάσουν τα λεφτά τους οι ομολογιούχοι, ούτε να υπονοήσω πως μια χώρα που δεν πληρώνει είναι αμελητέα υπόθεση. Απλώς θέλω να υπενθυμίσω πως ο δανεισμός εμπεριέχει πάντα έναν κίνδυνο – έναν αναγνωρισμένο και φυσικό κίνδυνο – που αποτελεί και μέρος του τόκου που πληρώνει κανείς για ένα δάνειο. Η πιθανή  αθέτηση είναι τμήμα του ρίσκου που αποτιμάται στην τιμή των ομολόγων όπως ακούμε καθημερινώς, όταν μας λένε πως το κόστος δανεισμού μιας χώρας ανεβαίνει.

Ας επιστρέψουμε όμως στο κεφάλαιο-γύπας. Στην περίπτωσή μας ονομάζεται Elliot Associates. Για να είμαστε πιο ακριβείς, και για να ικανοποιήσουμε τους κυρίους από τις Δημόσιες Σχέσεις που μας διαβάζουν, η περίπτωση αφορά το NML Capital (ένα κεφάλαιο με έδρα τις νήσους Κέιμαν) που αποτελεί μέρος του Elliot Capital Management που με τη σειρά του είναι μέρος των Elliot Associates. Η Elliot Associates και οι θυγατρικές της αποτελούν μαζί ένα από τα μεγαλύτερα, εάν όχι το μεγαλύτερο, κεφάλαιο-γύπας. Σε κάθε περίπτωση πρόκειται για το πιο επιθετικό. Έχει τη βάση του στη Νέα Υόρκη και διευθύνων σύμβουλος είναι ο κ. Paul Singer. Δεν τον γνωρίζω τον κ. Singer. Μπορεί να είναι θαυμάσιο άτομο. Έχω όμως τη γνώμη πως αν υπάρχει κάτι πιο απωθητικό από έναν πτωματοφάγο με φολιδωτό λαιμό που τρώει τα σωθικά κάποιου φτωχού ζώου – αν υπάρχει κάτι πιο απωθητικό – αυτό είναι η δουλειά του κ. Singer. Τα κεφάλαια-γύπες αγοράζουν για να μηνύσουν. Βγάζουν το κέρδος τους από τη μιζέρια των άλλων.

Τα κεφάλαια γύπες δεν αγοράζουν ομόλογα για να δανείσουν. Δεν δανείζουν. Δεν υπάρχουν για να βοηθήσουν. Περιμένουν μέχρι μια χώρα να γονατίσει, αγοράζουν τα ομόλογά της όσο αυτά είναι φθηνά και μετά χρησιμοποιούν νομικά μέσα ώστε να επιμείνουν, τη στιγμή του πόνου και της απελπισίας, η κυβέρνηση, αντί να χρησιμοποιήσει ό,τι της έχει απομείνει για να ταχτοποιήσει τα του οίκου της και να βοηθήσει τους πολίτες της, να πρέπει να πληρώσει το κεφάλαιο-γύπας, τους κατόχους του και τους επενδυτές του.

Οι υποστηρικτές βεβαίως θα πούνε τώρα – μα πρόκειται για το νόμο. Η χώρα χρωστάει και πρέπει να πληρώσει. Ποια η διαφορά όμως ανάμεσα σε αυτή την παγερή στάση και την ψυχρή αναλγησία που βγάζει τις οικογένειες έξω, στο κρύο και στέλνει τα παιδιά στα πτωχοκομεία; Πρόκειται για τις φυλακές των οφειλετών και την ηθική  του πτωχοκομείου. Την ηθική των χοντρών και των νομικών τους συμβούλων που κάνουν μάθημα στους φτωχούς και στους καταφρονεμένους που τους χρωστάνε λεφτά.

Τι υποκριτικές ανοησίες! Και ο νόμος; Δεν είμαστε ούτε κακοί, ούτε άκαρδοι, αλλά εμμένουμε στην εφαρμογή του νόμου. Ναι, πράγματι. Ο νόμος. Απέναντι στον οποίο όλοι οι άνθρωποι, όλα τα κράτη πρέπει να είναι ίσα. Έτσι είναι; Ναι! Ναι! Και τι γίνεται με την ακεραιότητα και την ανάληψη ευθυνών για τα λάθη μας, και την πληρωμή τους;

Υπόγειο νούμερο δύο – Η Αργεντινή αθέτησε την αποπληρωμή του χρέους της

Κάθε επίπεδο είναι μεγαλύτερο από το αμέσως πιο πάνω. Είναι 1976. Η Isabel Perón έχει αποχωρήσει, έχει αναλάβει η στρατιωτική δικτατορία του στρατηγού Jorge Rafael Videla, του ναυάρχου Emilio Eduardo Massera και του γενικού ταξίαρχου Orlando Ramón Agosti.  (Τα παραθέματα που ακολουθούν είναι από ένα πολύ καλό άρθρο του “Argentina Independent” που ιδρύθηκε και στελεχώθηκε από βρετανούς δημοσιογράφους. Μπορείτε να διαβάσετε γι’ αυτό εδώ.)

«Στις 2 Απριλίου 1976, μια εβδομάδα μόνο μετά το στρατιωτικό πραξικόπημα, ο νεοδιορισθείς υπουργός οικονομικών José Martínez de Hoz, εισήγαγε μια βαθιά αναδιάρθρωση της οικονομίας, που βασιζόταν στις αρχές του νεοφιλελευθερισμού. Σε έναν λόγο εκείνης της ημέρας που άφησε εποχή, ανήγγειλε μια εκ βάθρων κίνηση «από τον ασφυκτικό κρατικό παρεμβατισμό προς τη διάνοιξη της απελευθέρωσης των παραγωγικών δυνάμεων. ”

Σε ένα πολύ βραχύ χρονικό διάστημα, οι μισθοί πάγωσαν και εισήχθησαν νέοι εργατικοί νόμοι (υπέρ των εταιριών). Ο τραπεζικός τομέας απορρυθμίστηκε, ενώ απαλείφθηκαν τα εμπόδια στο διεθνές εμπόριο και τις επενδυτικές εισροές.»

Το νεοφιλελεύθερο πείραμα είχε αρχίσει. Γι’ αυτούς που βρίσκονταν σε στενή σχέση με τη στρατιωτική δικτατορία, για τους συνεταιρισμούς και τους ήδη πλούσιους ήταν η εποχή που ονομάστηκε plata dulce (γλυκό χρήμα).Οι απορρυθμισμένες τράπεζες άνοιξαν για φθηνό χρήμα και διεθνείς επενδύσεις. Κάτι σας θυμίζει όλο αυτό;  Δεν επωφελήθηκαν όμως όλοι.

Ένα χρόνο μόλις από το πραξικόπημα ο γνωστός συγγραφέας και δημοσιογράφος Rodolfo Walsh έγραφε στο περίφημο γράμμα του προς την χούντα των στρατιωτικών: «η οικονομική πολιτική αυτής της κυβέρνησης, αντί για κάποιου είδους δικαιολογία για τα εγκλήματά της, αποτελεί ακόμα μεγαλύτερη θηρωδία που καταδικάζει εκατομμύρια ανθρώπινες ζωές σε προσχεδιασμένη μιζέρια.»

Ενώ οι λίγοι ανθούσαν, οι πραγματικοί μισθοί για τους περισσότερους έπεσαν κατά 40%. Η παιδική θνησιμότητα και η φτώχεια αυξήθηκαν. Σταμάτησαν όλα αυτά τους ιδεολόγους της αγοράς; Φυσικά και όχι. Ο Μαμμωνάς είναι μεγάλος! Ο Μαμμωνάς ο φιλεύσπλαχνος. Πότε άλλωστε οι φονταμενταλιστές έδωσαν την παραμικρή σημασία στα πάθη του πραγματικού κόσμου που αποστρέφονταν; Είτε σαρίκι, είτε κρατικό όμολογο, οι φονταμενταλιστές είναι πάντα σίγουροι. Σίγουροι ότι αξίζουν ό,τι έχουν, όπως σου αξίζει κι εσένα.

Όπως κατ’ ουσίαν όλοι αυτοί της ελεύθερης αγοράς που τους ακολούθησαν στην Ουάσιγκτον και σε κάθε κράτος όπου εγκαταστάθηκαν μιλούσαν για περιστολή του κράτους, χωρίς να το κάνουν. Οι στρατηγοί ξόδευαν. Οι τραπεζίτες τους ενέκριναν. Το 1976, πριν να καταλάβουν την εξουσία ο στρατός και οι νεοφιλελεύθεροι ειδικοί τους, το εξωτερικό χρέος της Αργεντινής ανερχόταν σε 8 δις δολάρια. Μετά από 7 χρόνια οικονομικής σωφροσύνης και του δόγματος «η ελεύθερη αγορά θα τα καταφέρει», το χρέος ανήλθε στα 43 δις δολάρια. Και δεν υπήρχε ούτε ένας σοσιαλιστής στο προσκήνιο να του ρίξει κανείς τις ευθύνες.

Και όχι πως αυτό αναχαίτισε τον ζήλο των επερχόμενων σταυροφόρων του Μαμμωνά και του χρήματος – το ΔΝΤ. Με την Αργεντινή βυθισμένη στο χρέος και στη φτώχεια και την ανισότητα να αυξάνεται, είχε έρθει η ώρα για το ΔΝΤ και την εμμονή του στο ειδικό φάρμακο – της μεγαλύτερης «φιλελευθεροποίησης της αγοράς» και της μεγαλύτερης λιτότητας για τη χρηματοδότησή της.Η Naomi Klein έχει γράψει εξαιρετικά γι’ αυτό το εκτεταμένο, ξεδιάντροπο και  αισχρό πείραμα στο βιβλίο της «Το Δόγμα του Σοκ».

Γύρω στο 1991 οι φιλελεύθεροι της αγοράς αναγκάστηκαν να απαλλαγούν από τον δικτάτορά τους. Αλλά δεν είχαν χαθεί τα πάντα. Το χρέος της Αργεντινής είχε φουσκώσει σαν καρούμπαλο στα 61 δις δολάρια, κάτι που απέφερε περί τα 3 δις δολάρια ετησίως σε αυτούς που τους είχαν συμβουλεύσει και τους δάνεισαν. Και ακόμα καλύτερα. Αυτή τη φορά, οι Αργεντινοί ψήφισαν σωστά. Όταν ο Domingo Cavallo διορίστηκε υπουργός οικονομικών αγκάλιασε την ελεύθερη αγορά, το νεοφιλελεύθερο «Σύμφωνο της Ουάσιγκτον» παρά την πέτρινη καρδιά του. Άλλωστε είχε διατελέσει πρόεδρος της Παγκόσμιας Τράπεζας. Ήταν δικός μας. Όχι ένας από αυτούς τους αριστερούς ριζοσπάστες. Δεν χρειαζόταν καθεστωτική αλλαγή στην Αργεντινή. Όχι αυτή τη φορά. Αυτό θα ερχόταν αργότερα, σε μια άλλη χώρα που είχε κάτι που το ήθελαν η Ουάσιγκτον και η Δύση.

Ο Cavallo επεχείρησε ακόμα μεγαλύτερη φιλελευθεροποίηση, απορρύθμιση και ιδιωτικοποιήσεις. Το αποτέλεσμα ήταν οικονομική στενότητα. Το ΔΝΤ και οι τραπεζίτες προσέφεραν περισσότερα δάνεια και «βοήθησαν» με περισσότερες πωλήσεις κρατικής περιουσίας. Η Αργεντινή πούλησε ένα από τα διαμάντια της, την εταιρία πετρελαίου της, την YPF (θυμηθείτε το όνομα) σε τιμή που οι επικριτές της έλεγαν ότι ήταν ύποπτα χαμηλή και έμοιαζε εκτός πλειοδοσίας, δώρο στους δυνατούς και τους διαπλεκόμενους. Μα επρόκειτο για συμβιβασμό, έτσι δεν είναι; Τη δεκαετία του ’90, «οι έξυπνοι της παρέας» απλώς ανασήκωσαν τα μανίκια και επινόησαν όλα τα άρρωστα οικονομικά κόλπα που εμείς πρωτοακούσαμε εκεί γύρω στο 2008.

Περί το 1996, το χρέος της Αργεντινής είχε σχεδόν διπλασιαστεί στα 110 δις δολάρια. Ο Cavallo παραιτήθηκε εν μέσω κατηγοριών για διαφθορά που αφορούσαν όλη την κυβέρνηση του προέδρου. Ο Μένεμ όμως κράτησε τρία χρόνια ακόμα στα οποία το χρέος αυξήθηκε κατά 53 δις δολάρια. Κανείς όμως δεν αγωνιούσε. Το ΔΝΤ είχε το σχέδιό του και όσο η Αργεντίνα το ακολουθούσε, το ΔΝΤ τους έβρισκε μια χαρά τους ηγέτες της, όπως άλλωστε και οι τραπεζίτες που γίνονταν όλο και πιο πλούσιοι με όλους αυτούς τους τόκους.

Το 1999 ο Menem έχασε την εξουσία. Ανέλαβε ο  Fernando De la Rúa. Η αληθινή όμως εξουσία πίσω από τον προεδρικό θρόνο δεν ταράχτηκε καθόλου. Ούτε δευτερόλεπτο. Η απληστία και το κακό δεν κοιμούνται. Μετά από τρεις περίπου δεκαετίες νεοφιλελεύθερης πολιτικής, μακριά από τις χρυσές ζωές της ελίτ των πόλεων, από τους αγώνες πόλο και το private banking, δεν διαφαινόταν κάποιο καλύτερο μέλλον για τον κόσμο της Αργεντινής – είχε επέλθει η  ύφεση. Η Αργεντινή όμως είχε συνηθίσει να εκπληρώνει όλα τα κόλπα που της υπαγόρευαν οι νταβάδες της. Όταν λοιπόν το ΔΝΤ είπε πως η λύση δεν ήταν παρά ένα ακόμα δάνειο, ο νέος πρόεδρος, ακριβώς όπως ο προηγούμενος, έπεσε γονατιστός για να εκφράσει στις ευχαριστίες του.

Τον Δεκέμβριο του 2000 σκούπισε το στόμα του και απευθύνθηκε στο έθνος.

“[Το δάνειο του ΔΝΤ] είναι εγγυημένο κεφάλαιο τέτοιας αξίας [40 δις δολάρια] που δεν επιτρέπει καμιά αμφιβολία ή απειλή σε σχέση με το μέλλον της Αργεντινής… Η Αργεντινή δεν διατρέχει πια κίνδυνο…

Και τώρα είναι η Ελλάδα που δεν «θα διατρέχει πια κίνδυνο» ακριβώς όπως και η Ιρλανδία ή η Πορτογαλία, όσο τουλάχιστον θα μπορεί να έχει σουξέ με αυτή την υπέροχη «διάσωση». Τώρα είναι η Ελλάδα που θα πρέπει να κάνει αυτό που της λένε για άλλη μια δόση χρηματοδότησης. Άλλη μια διάσωση και άλλη μια γύρα ύφεσης για να πρέπει να της πληρώσουν, όπως η Αργεντινή που κατέβηκε την ίδια κατηφόρα, θα είναι ό,τι πρέπει.

«Η Ελλάδα δεν θα χρειαστεί άλλη διάσωση». Φυσικά και όχι. «Η Ισπανία δεν είναι Ελλάδα». Και οι ισπανικές τράπεζες είναι ασφαλείς και τα χρέη τους είναι υπό έλεγχο. Και η Ιταλία δεν είναι Ισπανία και η Γαλλία δεν είναι Ισπανία και κανείς δεν θέλει να του θυμίζουν την Αργεντινή. Άλλωστε αυτά είχαν γίνει τότε, και τώρα είναι τώρα και το τώρα δεν είναι τότε, έτσι;

«Η Αργεντινή είναι ασφαλής και διαφανής, και μπορεί πλέον να αναπτυχθεί εν ειρήνη… το 2001 θα είναι ένα σπουδαίο έτος για την Αργεντινή.»

Και ήταν. Η Αργεντινή συνέχισε να ακολουθεί τα κελεύσματα του ΔΝΤ για περικοπές δαπανών από την κυβέρνηση και για ύφεση. Αλλά η οικονομική παρακμή της χώρας και η περιστολή επιταχύνθηκαν. Ο de la Rúa έχασε τον έλεγχο.

Ο Cavallo επέστρεψε, αυτή τη φορά με ασυνήθιστες εξουσίες προκειμένου να επιβάλει όλα όσα έλεγε το ΔΝΤ.

«Ένα συνονθύλευμα από νέους φόρους, κεφαλαιοποιήσεις και περικοπές (από τις οποίες το 13% να αφορά συντάξεις και ασφαλιστικές εισφορές) απλώς και μόνο βάθυναν τα κοινωνικά προβλήματα της χώρας και έστρεψαν περισσότερο κόσμο εναντίον της κυβέρνησης De la Rúa government.»

Ο Σεπτέμβριος του 2001 έφτασε το χρέος της Αργεντινής στα 193 δις δολάρια περίπου. Και τότε, στις 5 Δεκεμβρίου 2001 η μουσική σταμάτησε. Το ΔΝΤ θεώρησε πως είχε κάνει αρκετά για να βοηθήσει τους αγνώμονες και είπε «όχι». Η Αργεντινή αθέτησε τις υποχρεώσεις της. Και οι ομολογιούχοι ήταν, όπως και τώρα, έξαλλοι.

Η ηχώ της ιστορίας μου φέρνει φρίκη. Και αναρωτιέμαι – είναι δυνατόν να είμαστε οι μόνοι που την ακούμε; Δεν μπορώ να πιστέψω πως αυτή η ηχώ δεν διαπερνάει τους μαρμάρινους τοίχους των Κεντρικών Τραπεζών και τους στρωμένους με χαλιά διαδρόμους του ΔΝΤ. Παρόλο αυτά η τρέλα και η απληστία κυλάει από χώρα σε χώρα, από λαό σε λαό. Πάντα οι ίδιοι αυτοί πιστοί που καίνε τις ελπίδες μας, που μαραζώνουν τις ζωές μας, πριν απομακρυνθούν κουνώντας με λύπηση τα τέλεια μαυρισμένα κεφάλια τους, προς τα ιδιωτικά τους τζετ για να γυρίσουν εκεί όπου δεν πάει ποτέ η ανάγκη και η απελπισία.

Αυτή είναι η ιστορία της αθέτησης του χρέους από την Αργεντινή που τόσο σταράτα την συνόψισε ο δικαστής Griesa στην ετυμηγορία του, όταν έγραψε πως «επιτέλους… η Αργεντινή πρέπει να πληρώσει τα χρέη της».

 Συγγνώμη που σταματώ εδώ, εάν θεωρήσουμε πως τα περισσότερα από αυτά είναι απλώς το υπόβαθρο, δούλεψα πιο αργά απ’ όσο έλπιζα. Το δεύτερο μέρος, όπου ελπίζω να βγάλω τα συμπεράσματα αρχίζει ως εξής:

Υπόγειο νούμερο τρία. Ο Κόσμος του γύπα.

Χωρίς τους πτωματοφάγους, ο κόσμος θα ήταν γεμάτος πτώματα. Οι γύπες τρώνε τους νεκρούς. Τα κεφάλαια-γύπες, πάντως, τρώνε όσους είναι ακόμα ζωντανοί.

http://www.golemxiv.co.uk/2012/11/argentina-and-america-of-vulture-funds-and-justice/

http://www.golemxiv.co.uk/sample-page/

http://www.golemxiv.co.uk/2012/11/jonathan-sugarman-versus-unicredit-an-update/